Κάθε φορά που γνωρίζουμε ανθρώπους που μας επισκέπτονται στις Μονάδες Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, σίγουρα δεν μπορούμε να γνωρίζουμε και τον ψυχικό τους κόσμο. Για να τον μάθουμε όμως, ξεκινάμε με την καταγραφή του ιστορικού τους. Με τις απαντήσεις τους και την γλώσσα του σώματος, καταγράφουμε τα πρώτα στοιχεία για τον χαρακτήρα των ανθρώπων που έχουμε μπροστά μας. Θα μπορούσαμε να χωρίσουμε τους ανθρώπους αυτούς σε 2 κατηγορίες:
Εκείνους που το αντικείμενο της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής τους είναι παντελώς άγνωστο, μιας και δεν έχουν υποβληθεί σε κάποια προσπάθεια εξωσωματικής στο παρελθόν και εκείνους που είναι εξαιρετικά ταλαιπωρημένοι λόγω πολλαπλών αποτυχημένων προσπαθειών.
Οι χαρακτήρες των ανθρώπων όπως όλοι γνωρίζουμε ποικίλουν. Υπάρχουν άνθρωποι αγχώδεις στην ίδια τους την ζωή αλλά και ψύχραιμοι, λεπτολόγοι, καχύποπτοι και άλλοι καλοπροαίρετοι με διάθεση να σε εμπιστευτούν άμεσα. Την σημερινή εποχή της πολύπλευρης ενημέρωσης, η γνώση συχνά είναι παραμορφωμένη γιατί δεν υπάρχουν ‘φίλτρα’ ασφαλείας με αποτέλεσμα πολλά πράγματα οι άνθρωποι να τα πιστεύουν ως σωστά ενώ είναι λάθος. Ένα άλλο συχνό φαινόμενο είναι το θέμα της ημιμάθειας. Δηλαδή να άκουσε κάποιος κάτι κάπου, κάποτε και να θεωρεί πλάθοντας μια ιστορία, ένα σενάριο, από μια πληροφορία που εν μέρει όμως υφίσταται.
Όλα τα παραπάνω δημιουργούν συνθήκες προκατάληψης και δυσπιστίας, που εμείς ως ιατροί εξειδικευμένοι στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή και την εξωσωματική γονιμοποίηση οφείλουμε να ξεκαθαρίσουμε προσφέροντας την ορθή γνώση, δοσμένη με απλό και κατανοητό τρόπο.
Ζευγάρια με 1η προσπάθεια εξωσωματικής γονιμοποίησης
Στην πρώτη κατηγορία των ζευγαριών ή των ανθρώπων που γενικά ακολουθούν για πρώτη φορά ένα πρόγραμμα εξωσωματικής γονιμοποίησης συνήθως από τις εξετάσεις, ενδεχομένως στο 85% των περιπτώσεων θα βρεθεί ο ή οι παράγοντες υπογονιμότητας.
Θα δώσουμε ακολούθως την κατάλληλη αγωγή. Στο άγχος, για το αβέβαιο της εξέλιξης της προσπάθειας, τους διαβεβαιώνω ότι μέσα από την εξέλιξη μιας προσπάθειας εξωσωματικής μαθαίνουμε όλοι μαζί ιατροί και ενδιαφερόμενοι (όχι ασθενείς) τέσσερις (4) αλήθειες που πιστεύω θα κάνουν τα πράγματα πιο ξεκάθαρα στα μάτια τους:
1. Τα ωοθυλάκια που βλέπουμε στην παρακολούθηση της διέγερσης των
ωοθηκών αντιστοιχούν σε ωάρια; και σε τι ποσοστό;
2. Την επομένη της γονιμοποίησης πόσα ωάρια γονιμοποιήθηκαν;
3. Από την 3 η ημέρα ελέγχουμε την ποιότητα εμβρύων και ακόμα περισσότερο
4. Πόσα φτάνουν την 5 η ή την 6 η ημέρα στο στάδιο της βλαστοκύστης.
Όλα τα παραπάνω δεν είναι δυνατόν να απαντηθούν προκαταβολικά ή με κάποιον άλλο μαγικό τρόπο.
Η λεπτομερής και άμεση επεξήγηση όλων των σταδίων με τα αποτελέσματα τους, θα γεμίσουν τουλάχιστον με εμπιστοσύνη τους ανθρώπους που έχουμε αναλάβει και θα κατανοήσουν πιο εύκολα σε μεγάλο βαθμό τι έχει συμβεί αν τα πράγματα δεν έχουν πάει τόσο καλά.
Ζευγάρια με πολλαπλές προσπάθειες εξωσωματικής
Στην δεύτερη κατηγορία ανήκουν τα ζευγάρια που έχουν ταλαιπωρηθεί με πολλαπλές προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης. Εδώ η ψυχική υγεία ιδιαίτερα των γυναικών είναι πολύ συχνά διαταραγμένη. Την αρχική ανυπομονησία για την επιτυχία που δεν έρχεται διαδέχεται η κατάθλιψη, η νευρικότητα σε όλες τις αντιδράσεις της καθημερινότητας. Η έλλειψη ενδιαφέροντος για οποιαδήποτε δραστηριότητα μη συνυφασμένη με το αντικείμενο της τεκνοποίησης. Η παραμέληση της εξωτερικής εμφάνισης, του σωματικού βάρους, η πτώση της lipido και η παραμέληση του συντρόφου είναι εκφάνσεις της κακής ψυχικής κατάστασης της γυναίκας. Η εμμονή για τεκνοποίηση αποτελεί συχνά την αφορμή διαζυγίου ανάμεσα στο ζευγάρι.
Μέλημα του γιατρού αναπαραγωγής είναι πολλές φορές η έγκαιρη αξιολόγηση τέτοιων καταστάσεων.
Η υποβολή των ζευγαριών σε πολλαπλές προσπάθειες εξωσωματικής με ελάχιστες πιθανότητες επιτυχίας είναι και μια οικονομική αφαίμαξη που κλονίζει τα θεμέλια ενός μικρό-ή μεσαίου νοικοκυριού, είναι πρωτίστως ευθύνη του ιατρού αναπαραγωγής.
Μάλιστα εάν τα αρνητικά αποτελέσματα πηγάζουν από την πτωχή ποιότητα του γενετικού υλικού, η πρόταση ενναλακτικού πλάνου (ωάρια δότριας ή σπέρμα δότη ή παρένθετης μητέρας) δεν πρέπει να καθυστερεί.
Εάν παρόλα αυτά το πλάνο αυτό είναι για θρησκευτικό-κοινωνικούς λόγους μη αποδεκτό, θα πρέπει να ενθαρρύνεται το ζευγάρι να διακόψει περαιτέρω προσπάθειες. Η ψυχολογική υποστήριξή τους πρέπει να γίνεται μεθοδικά και με υπομονή μέσω των επαγγελματιών ψυχικής υγείας (ψυχολόγους , ψυχιάτρους) σε αγαστή συνεργασία με τον ιατρό αναπαραγωγής.
Συμπερασματικά
Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να θυμούνται είναι ότι υπάρχει και ‘επόμενη μέρα’ είτε υιοθετώντας ένα παιδί ή ακόμα και να βρουν ενδιαφέρον και σε άλλα πράγματα που θα τους τονώσουν και πάλι την αγάπη για την ίδια την ζωή: Nα επανακτήσουν την αυτοεκτίμηση τους και την αισιοδοξία τους.
Το σημαντικότερο πράγμα που μας χαρίζει ο Θεός είναι η σωματική και ψυχική υγεία. Και για τίποτα δεν θα πρέπει αυτή να διακυβεύεται.
